Dökümanlar > | 06.03.2010 |
BİTLERLE MÜCADELE
Bitler bir eziyettir.bunu sadece biz değil,bizden önceki hayvan üreticileride tespit etmiştir.
Hervieux“Kanaryalar üzerine inceleme “isimli kitabında bitlerden bahsetmektedir.Bu soruna karşı tek önlem kafesleri değiştirmektir.
Şayet diğer bit türlerinin tamamı varsa ki,burada genellikle kırmızı olanları söz konusu edilir (en fazla kanla beslenenler) günümüzde kuzey bitlerinden bahsedilir.Bunlar kuşların kanlarıyla beslenirler. ve yaşamlarını devam ettirirler.halbuki bu durumdan önceki dönemlerde hemen hemen hiç bahsedilmedi.
Her iki bit türleride kuşların vücudunun dış kısmında yaşayan EKTO-parazitleri türlerine aittir.ilerde bu bitlerden bahsedilecektir.
BİTLERİN YAŞAM ŞEKİLLERİ:
En çok tanınan tür diğer kuşlarda da parazit oluşturabilen kanatlarda bulunan kırmızı kuş bitidir.
Kuş bitlerinin büyüklüğü 0,3-0,5 mm veya 0,7-1,1 mm arasında değişmektedir.
Bu değişkenlik cinsiyete bağlı Olarakda büyük farklılık arzeder.Erkek bitler,dişilerin yarısı kadar daha büyüktür.Kırmızı kuş bitlerinin
Dermöanyssum Gallinae 4 çift bacağı vardır.Ve doğru hareketlidir.tamamen doymuş halde iken (kan ile) çıplak gözle görülebilirler.
Dişi bitler yaklaşık 300-400 yumurta yaparlar.kırmızı kuş bitleri yeterli beslendikleri takdirde yaklaşık 8 hafta ile 3 ay arasında yaşarlar.
Mevsime ve hava sıcaklığına göre yumurtadan çıkma gelişimi farklılık gösterir.9-10 derece sıcaklıkta 5-8 gün,19-20 derece sıcaklıkta 50 saat 33-35 derece sıcaklıkta bu süre yaklaşık 30 saat olarak gerçekleşir.
Bu durum yılın sıcak geçen devrelerinde vücutta kırmızı kuş bitlerinin aşırı miktarda çoğaldığını göstermektedir.halbuki bu sıcak devreler üreticiler için büyük önem taşımaktadır.
Buradan,şayet şartlar elverişli değilse bazı üreticilerin ısıtıcı kullanmadan üretim yapmaları anlaşılabilir.99 yaz mevsiminde sıcaklar oldukça yüksekti ve uzun sürdü.Bu durum bu yıl çok güçlü bir bit istilası olması sebebidir.
Yumurtadan çıkan yavruların tam gelişmesi için 7 gün gereklidir.Bu süre zarfında Nymphenler (cinsel organı olmayan uyuz bitleri) gelişir.Nymphenler cinsel olgunluğa ulaşmadan önce 2-3 Defa deri değiştirir.
BİTLERİN BESLENMELERİ:
Kırmızı kuş bitlerinin gıda maddesi kuşların kanıdır.bitler kuşların vücut sıcaklığı sayesinde beslenme yerlerine yani kuşların vücuduna yol bulurlar.
Kırmızı bitler geceleri aktiftir.geceleri kuşlardan tamamen kan emerler bitlerin tuzağına düşen yavru kuşlarda kan eksikliği ve buna bağlı olarak ölüm olaylarına rastlanır.yavrular buna karşı koyamazlar.anaçlar ise yavrularını besleyebilmek için çaba sarfederler.şayet bit saldırısı çok güçlü ise anaç hayvanlar ya kafesi yuvayı terkeder yada huzursuzluktan bakımı keser.
Kırmızı kuş bitlerinin saldırısı çok kötü geçen besi sezonunda genellikle ölçülü seviyededir.ayakların ve gaganın açık renkli ve gri renkli olması bit saldırısına ve buna bağlı olarak kan kaybı olduğuna işaret olabilir.bit saldırısına uğrayan kuş genellikle sessizdir.
Yetiştirici akşam geç saatlerde kuşların yanına geldiğinde çok sessiz bir ötüş duyabilir.kuşlar kendine rahatsızlık vereni engelleyebilmek için gece tüylerinin arasını karıştırır.ve böylece geceleri yeteri Kadar dinlenemezler,kondüsyon yönünden zayıf düşerler.
Bit saldırısı kuşlar için apaçık bir strestir.Yeteri kadar kan emmeden sonra kuş bitleri tekrar deliklerine dönerler.Bu bitler istisnai haller dışında en fazlar diri kuşlarda bulunur.ve yeniden kan emmeksizin aylarca yaşayabilirler.bu bitler beslenme şartlarına göre beyaz gri kırmızı Renklerde bulunur.
Bunlardan başka kuzey bitleride vardır.(Ornithonyssus sylvanum) Bu bela korkusu kuşlarda her zaman vardır.Bu bitler kuşların etrafında 2-3 hafta yaşayabilirler.yumurtalar çoğu zaman taşıyıcı hayvanın vücudunda bulunur.Ve tüy diplerine yerleşir.
Kuzey bitleri aynı zamanda tüy bitleri olarakta anılır.ve bunlarda kuşların kanıyla beslenir.Bu bit türü gündüzleri aktiftir.yaşam tarzındaki bu farklılık mücadele metotunda mutlaka gözönüne alınmalıdır.hastalık taşıma yolları ve bit saldırısı etkileri bu yoldan ele alınmalıdır.
BİT SALDIRISI NEREDEN KAYNAKLANIR?
Ya bit saldırısına uğrarsam diye üreticiler kendi kendilerine sorarlar.bitlerin yayılma ve taşınma yolları çok çeşitlidir.örneğin birbirinden tamamen farklı yerlerde yetiştirilmiş kuşların bir araya getirildiğini düşünelim.gösteri kafesleri gösterilerden hemen sonra temizlenmelidir.Ve bit ilacı ile ilaçlanmalıdır.Bu kafesler bir sonraki sezon için muhafaza edilmelidir.kuşların satın alınması ve değiştirilmesi bitlerin yayılması için önemli yoldur.
Kuşların özel bir kafeste alıkonulması tecrit edilmiş bir yerde bulundurulması ve kafeslerin enfeksiyona karşı dezenfekte edilmesi gibi koruma tedbirleri alınabilir.
Ayrıca kafes akşamları beyaz bir örtü ile örtülür.ertesi sabah yapılan kontrolde bitler muhtemelen bu örtünün üzerinde görülebilir.kuşların tüylerinin iyice kontrol edilmeside kuzey bitlerine karşı önlem olarak iyi bir yoldur.
Dışardan gelen yabani kuşlarda bitleri taşıyor olabilir.Bu konuyla ilgili literatürde serçelerden bahsedilir.Carduelidler için ek yiyecek maddesi olarak verilen dal parçaları şayet bitlerin merkezleri ise yayılmaya sebeb olurlar.
Kümes malzemesinden yapılmış kullanılmış kafesler iyice temizlenmelidir.aksi Taktirde çatlak ve köşelerde bitler yerleşebilirler.çoğalabilmeleri için çok imkanları vardır.uygun ortam bulduklarında büyük sıkıntı açacak kadar çoğalabilirler.
BİTLERLE MÜCADELEDE FARKLI YOLLAR:
Her iki bit türünü,yaşam tarzındaki farklılıkları ile ele alıp mücadelesini de öylece işlemek gerekir.
Kırmızı kuş bitleriyle,yani kan bitleriyle mücadele parazit yuvalarında gerçekleşir.bu yuvaları çatlaklarda köşelerde döşeme aralarında bulmak mümkündür.çünkü karanlık yerlerde emdikleri kanı çıkarırlar.yer döşemesindeki bitler kuşlara bu kertiklerden ulaşırlar. bu nedenle döşemeye daha fazla dikkat etmek gerekir.
Malzeme olarak kafes içinde oluklu çubukların kullanılmasını tavsiye ediyoruz.bitler bu oluklara girmekten kaçınırlar.daha önceden önlem için döşeme çubukları dağlanırdı.çok kez kullanılan malzemeler birlerin yuvalanmasına elverişli hale gelir.kırmızı kuş bitlerinin yuvalanabilmesi için bunlar sadece birer örnektir.
Kuzey kuş bitleriyle mücadele kuşların gövdesinde yapılır.çünku gövde bunların mekanıdır.Bu mücadele çok zordur ve geniş zaman ister.Her iki uygulamada kuş üretim yerlerinde yapılabilir.doğru mücadele metodu ve doğru malzemeleri kullanmak için öncelikle hangi kan emici bit türüyle mücadele edilmesi gerektiğini tespit etmek gerekir.kırmızı kuş bitleriyle mücadele için bir dizi malzemeler sunulmaktadır.bit yuvaları bitlerin öldürülmesi için hazırlanır.bu malzemelerin bir çoğu bit yumurtalarına karşı mücadelede kullanılamaz.çünkü yumurtalara karşı mücadelede ısı iklim şartları farklı farklıdır.ve kesinlikle bu mücadele ihmal edilmemelidir.
Yumurtaların konulduğu yer kuşların bulunduğu yerden uzak olmalıdır.bit yuvalarının aranması esnasında buna dikkat edilmelidir.Bir kuş biti bir gecede 7 metre uzaklıktan gelebilir.dolaplarda en elverişli barınaklardır.
Gözetim ve kontrol ilk mücadele yoludur.bir kümeste kuşların vücudunun çevrenin ve kullanılan araç gereçlerin titizlikle kontrol edilmesi bitlerle mücadelede ilk adımı oluşturur.bit istilasının erkenden tespit edilmesi geç tespit edilmeye göre masraf zarar ve zorluk bakımından avantaj sağlar.beyaz bezler kafes veya köşelere yerleştirilir.bitlerin gece gelip yerleştikleri tespit edilir.öncelikle kafeslerde yapılan tespit ve kontroller faydalıdır.kuşu veya yumurtayı kafesten almadan önce kafese beyaz bir kağıt yerleştirilir.yere düşen yiyecek artıkları ile bitleri tespit edebilirsiniz.kümes diplerinin taş olması plastik ve aralıklı döşeme olmasından iyidir.
Aralıklar ne kadar az olursa kontrolü o kadar kolay olur.bütün haldeki duvarlar hem görünüş bakımından iyi olur hemde yuvalanmayı önler.
Bitler için en ideal barınma yerleri,öldürücü ilaçların ulaşamayacağı yerlerdir.
Temizlik ve hijyen bitler için en etkin mücadele şeklidir.çünkü itinalı bir temizlik esnasında bitler kolayca tespit edilir.
Bitleri yok etmek için en masrafsız yol direkt güneş ışığı vermektir.(Cam arkasında olmadan) zararlılarla bu tarz mücadele etme metodu babaannelerimize aittir.onlar ilkbaharda tüm yatak ve şilteleri güneş altına koyarlardı.
Etkin bir temizleme aracı olarak DAN_KLORIX tavsiye edilir.bu ilaç çok çeşitli alanlarda kullanılabilir.bitlerle mücadele içinde tavsiye edilir.doz miktarı Colgate-Palmolive firmasınca verilen küçük klavuzda belirtilmiştir.
BİTLERE KARŞI SAVUNMA:
Bu durumda doğrudan bitlerin hayatına müdahele sözkonusu değildir.bitlerin kuşlardan ve kafeslerden uzak kalmasına çalışılır.Bu malzeme öncelikle tütün ürünüdür.ve kurutulmuş tütün parçaçıklarından oluşur.bu parçacıklar kafes kenarlarına ve zemine konur.kuşların tütünü alıp gütürmeleriyle yerlerini değiştirmelerine izin verilmemelidir.bazı yerlerde aynı amaç için tütün tozu pudrada kullanılır.Yurt dışında içinde tütün bulunan çay gibi ürünlerede rastlanır.Bu madde mutlaka kafes materyalinin altına konmalıdır.yosun ilede bitlere karşı koruma yapılabilir.eğrelti otuda bitleri yok edici etkiye sahiptir.
bitlere karşı bağışıklık kazandıracak mücadele metodu:
Federal sağlık dairesinden gelen bir mektupta haşerelerin ve bitlerin mücadele ilaçlarına karşı bağışıklık kazanabileceğinden bahsedilmektedir.uzun bir süre (ay,yıl) aynı ilaçlar kullanılırsa bağışıklık gelişebilir.doz miktarı az olursa ve gereği gibi kullanılmazsa bağışıklık hızlı gelişir.Bu bilgiden yola çıkarak mücadele ilaçlarını zaman zaman değiştirmelidir.
Strip Koku yoluyla mücadele:
Son yıllarda bu yolla yapılan mücadelede başarılı sonuçlar alındı.Bu kokular mafu kokusu veya blathanex kapalı yerlerde kullanıldığında fayda sağlarlar.
Üreticinin açıklamasına göre de kapalı alan büyüklüğü uygun olmalıdır.İhtiyaca yeterli miktarda olmalı ve yeterli koku dağılımı sağlanmalıdır.Birkaç günde bir havalandırma yapılmalıdır.Kuşların bulunduğu mekanda ancak havalandırma yapıldıktan sonra koku uygulaması yapılır.Kalorifere yakın olmamalı,güneş altında olmamalı ve havanın sürekli aynı istikamete yönlendirilmemesi İçin vantilatörün istikametinde olmamalıdır.daha önceden edindiğimiz tecrübelere göre kapalı alanlarda bazı bölümler havasız kalmaktadır.böyle yerlerde koku,bitlere yeterince ulaşamaz.Bunun için kapalı alanlarda hava sirkülasyonunun sağlanmasını tavsiye ediyoruz.bu kokuların etkisi sınırlıdır.üreticilerin bu konudaki tavsiyeleri gözönüne alınmalıdır.bu süreden sonra artık etki beklenmemelidir.kapalı alan için koku uygulamasına devam edilmek isteniyorsa kuşlar için temiz hava temini ihmal edilmemelidir.
Diyatomit,(tripoli) (Silis) ile mücadele metodu:
Son yıllarda bitlerle mücadelede diyatomit toprağı sunuldu.bütün zararlı haşerelerin ve örümceklerin yok edilmesi için bir çöp öğütücüye ihtiyaç vardır.buhar emici özelliği sayesinde bu hayvancıkları çeker ve eklem yerleri hayvanlara tahrip edici etki yapar.bu metotla haşereler yok edilir.bu uygulamayla ilgili herhangi bir deneyim duymadım.
- Haşere ilaçları :
Bunun için sprey (püskürtücü ) bir araç gerekir.Haşereleri çekme imkanı yoksa bu yol uygulanır.yeni eyaletleri ziyaretim sırasında oradaki üreticiler ,İsviçrede üretilen Kadox Sprey den bahsettiler.bu tür ilaçlar sadece kuşların gövdesi dışındaki kırmızı bitler için hazırlanmıştır.bu ilaçların etki süresi sınırlıdır.bu konuyla ilgili Ardap ve Bactazol Bio Maxan Ardap plus isimli ilaçlar vardır.ben ardap plusu tavsiye etmem.fakat ardap spreyi tavsiye ederim.Ardap sprey yıkanma suyunada karıştırılabilir.daha sonra kuşların hepsinin yıkanıp yıkanmadığı kontrol edilmelidir.Ardap Plus kuzey bitleri için hazırlanmıştır.(kanatlar ve kuşların gövdesi için) toz halindeki bu ilacı püskürtmek için bir lastik pompa veya plastik diş macun tüpüne ihtiyaç vardır.bunlar kullanılarak toz halindeki ilaç püskürtülür.Bu tür uygulama komplikedir ve masraflıdır.
- Gaz ile yapılan mücadele:
Bu uygulama sadece kapalı alanlar için geçerlidir.uygulama esnasında tüm hayvanları uzaklaştırmalıdır.yapılan İşlerde büyük sorumluluk vardır.İlgililer çok dikkat etmelidir.
- Bitlerin yiyecekleri ile yokedilmeleri:
Bu uygulama uzun yıllardan beri büyükbaş hayvanlar için ve sonraları kuş cinsleri için yapılır.kan emici haşereler içtikleri kan ile zehirlenirler.bunun adı ivermec veya ivermectine dir.ancak veteriner tarafından uygulanır.Küçük kuşlar için doğru konsantrasyon gereklidir.kan üzerindeki ilacın etkisi zamala sınırlı olduğu için tavsiye edilen uygulama yapılmalıdır.kuşun sırtına deriye bir damla damlatılır.tüyler bunu vücuda yaymalıdır.(Spot-on metodu) Uzun ve sık tüylü kanarya türleri için oldukça fazla masraf gerekir.İvermec damla ile başarılı deneyimler elde edilmiştir.kanarya çiçek hastalığına karşı enjekte yoluyla başarı sağlanmıştır.sırttaki yoğun tüylü bölgeye damlatılma yoluyla yapılan uygulama oldukça kolaydır.Kırmızı kuş Bitlerinin yokedilmesi için kanın zehirlenmesi uygulaması yapılmaz.ancak yoğun bir mücadeleden sonra geri kalanlar için uygulanabilir.Ivermec özellikle kuzey bitleriyle mücadele için hazırlanmıştır.Carduelidler bu mücadele için hassastır.eminim veterineriniz bunu biliyordur.
YİYECEK VE İÇECEKLER:
Mücadele için kullanılan ilaçların tarifesinde yiyecek ve içeceklerle ilgili bir açıklama yoksa mutlaka bunlar uygulama alanının dışında tutulmalıdır.üretici riski göze almamalıdır.spreyler mutlaka tarif edildiği gibi kullanılmalıdır.
ÇEVİRİ: KEMAL ÖNCEL
KAYNAK:(Kanarienfreund dergisinden)
Ayvansaray Mahallesi Mustafapaşa Bostanı Sok No.6 Fatih / ISTANBUL |
0850 550 90 90 |
kivgader@gmail.com |
Ana Sayfa |
Derneğimiz |
Üyelerimiz |
Döküman |
Duyurular |
Organizasyon |
Galeri |
İletişim |
Ziyaretçi Defteri |